Lucas 15 1-3; 11-32

Kritiek op Jezus' omgang met zondaars

1 Telkens kwamen alle tollenaars en zondaars naar Hem luisteren. 2 De farizeeën en schriftgeleerden spraken daar schande van en zeiden: ‘Die man ontvangt zondaars en eet met hen.’

Gelijkenis van een vader met twee zonen

11 Hij zei: ‘Iemand had twee zonen. 12 De jongste zei tegen zijn vader: “Vader, geef mij mijn deel van de erfenis.” En hij verdeelde zijn vermogen onder hen. 13 Niet lang daarna vertrok de jongste zoon met al zijn bezit naar een ver land, waar hij het verkwistte in een losbandig leven. 14 Toen hij alles opgemaakt had, kwam er een zware hongersnood over dat land en ook hij begon gebrek te lijden. 15 Hij zwierf rond tot hij in dienst trad bij een van de inwoners van dat land; die stuurde hem het veld in om varkens te hoeden. 16 Graag had hij zijn honger gestild met het voer dat de varkens aten, maar niemand gaf hem wat. 17 Toen kwam hij tot zichzelf en zei: “Zoveel dagloners van mijn vader hebben brood in overvloed, en ik verga hier van de honger! 18 Ik ga terug naar mijn vader. Ik zal hem zeggen: Vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u; 19 ik ben het niet meer waard om uw zoon te heten, behandel me als een van uw dagloners.” 20 En hij ging terug naar zijn vader. Toen hij nog ver van huis was, zag zijn vader hem al en werd ontroerd; snel liep hij op hem toe, viel hem om de hals en kuste hem. 21 “Vader,” zei de zoon tegen hem, “ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u; ik ben het niet meer waard om uw zoon te heten.” 22 Maar de vader zei tegen zijn slaven: “Haal vlug de mooiste kleren en trek ze hem aan, doe een ring aan zijn vinger en schoenen aan zijn voeten. 23 Haal het gemeste kalf en slacht het; laten we eten en feestvieren, 24 want mijn zoon hier was dood en is weer levend geworden, hij was verloren en is teruggevonden.” En het feest begon. 25 Maar zijn oudste zoon was nog op het land. Toen hij naar huis kwam, hoorde hij muziek en dans. 26 Hij riep een van de knechten en vroeg wat er te doen was. 27 Die antwoordde: “Uw broer is thuisgekomen en uw vader heeft het gemeste kalf geslacht, omdat hij hem gezond en wel terug heeft.” 28 Toen werd hij kwaad en hij wilde niet binnenkomen. Daarop kwam zijn vader naar buiten en probeerde hem tot andere gedachten te brengen. 29 Maar hij gaf zijn vader ten antwoord: “Ik dien u nu al zoveel jaren en nooit heb ik een gebod van u overtreden, maar mij hebt u nog nooit een bokje gegeven om met mijn vrienden feest te vieren. 30Maar nu die zoon van u is thuisgekomen, die uw vermogen met hoeren heeft verbrast, hebt u voor hem het gemeste kalf geslacht.” 31 Maar hij zei: “Jongen, jij bent altijd bij me en alles wat ik heb is van jou. 32 We moeten feestvieren en blij zijn, want die broer van je was dood en is weer levend geworden, hij was verloren en is teruggevonden.” ’

Suggesties voor schriftlezingen

1. 2 S 6:11-15 De vreugde van David om de Ark

2. Rom 14,17-19 De vreugde van het koninkrijk Gods

3. Lc 15 1-3;11-32 De vreugde van de ommekeer

INLEIDENDE NOTITIES

Wat ik in de tekst gelezen heb.

De tollenaars en zondaars voelen zich aangetrokken tot Jezus, want ze komen telkens weer naar hem luisteren. Hij veroordeelt hen niet, maar helpt ze hun weg naar God terug te vinden. De jongste zoon toont berouw door tegen zijn vader te zeggen dat hij gezondigd heeft. De vader reageert echter vol vreugde om zijn terugkeer. In zekere zin is het verhaal van de verloren zoon een opstandingsverhaal dat vooruitwijst naar de vreugde van Pasen. De vader zegt immers tegen de oudste zoon dat zijn broer dood was, en weer levend is geworden, dat hij verloren was en is teruggevonden.

Wat de tekst bij mij oproept.

Dit evangelie raakt me telkens weer diep, omdat ik zelf een ingrijpend bekeringsproces heb doorgemaakt toen ik in een existentiële crisis verkeerde. Mijn diepgewortelde bestaansangst verdween als sneeuw voor de zon, en ik voelde een diepe dankbaarheid voor het leven dat ik van Godswege ontving. Het was alsof ik de vreugde voelde in de hemel om mijn terugkeer. Dit evangelie doet me ook verlangen naar een ommekeer in de toestand waarin de wereld momenteel verkeert. Ik maak me ernstig zorgen om de wereldvrede die van alle kanten bedreigd wordt. Hoe kan de toenemende polarisatie en boosheid in de maatschappij veranderen in wederzijds begrip en werkelijke compassie?

Overweging Lucas 15 1-3; 11-32 DE VREUGDE VAN DE OMMEKEER

Het evangelie van deze vierde zondag van de Veertigdagentijd gaat over de parabel van de Verloren Zoon. Jezus vertelt deze parabel als reactie op de kritiek van de farizeeën en schriftgeleerden op hem, omdat hij met zondaars eet. Het is opmerkelijk dat de tollenaars en zondaars telkens weer naar Jezus komen luisteren. Kennelijk oefent hij een grote aantrekkingskracht op hen uit. Het is niet alleen omdat hij hen niet veroordeelt, maar hij helpt hen ook om hun weg terug te vinden naar God de Vader. Jezus geeft echt om hen, in tegenstelling tot de farizeeën en schriftgeleerden die alleen maar vol oordelen zitten. In de parabel is het in eerste instantie onduidelijk of de jongste zoon echt tot inkeer komt; hij keert immers terug naar huis omdat hij gebrek begint te lijden. Daar staat tegenover dat hij tegenover de vader wel berouw betoont door te zeggen dat hij tegen de hemel en hem gezondigd heeft, en dat hij het niet meer waard is om zijn zoon te heten. Geheel tegen zijn verwachting reageert de vader vol vreugde op zijn terugkeer. Het is daarom heel passend dat dit evangelie is gekozen voor de vierde zondag van de Veertigdagentijd, die ook wel Zondag Laetare wordt genoemd, dit betekent namelijk “verheug u”. De Veertigdagentijd is een tijd van inkeer, en op de helft is er een beslissende omkeer. Wat echt verschil uitmaakt, is dat het bij God niet gaat om vereffening van schuld, maar om vergeving van zonden. Het is de genade van God die de vreugde van de ommekeer teweegbrengt. In zekere zin is het verhaal van de verloren zoon ook een opstandingsverhaal dat vooruitwijst naar de vreugde van Pasen. De vader zegt immers tegen de oudste zoon dat zijn broer dood was, en weer levend is geworden, dat hij verloren was en is teruggevonden. Je kunt je afvragen waarom de oudste zoon zich tekort gedaan voelt. De vader heeft zijn vermogen immers onder beide zonen verdeeld. Alles wat de vader heeft is ook van de oudste zoon. Toch weigert hij om binnen te komen. Daardoor sluit hij zichzelf buiten en heeft hij geen deel aan het feestmaal, dat de vreugde van het Koninkrijk Gods symboliseert. Dit evangelie raakt me telkens weer diep, omdat ik zelf een ingrijpend bekeringsproces heb doorgemaakt toen ik in een existentiële crisis verkeerde. Mijn diepgewortelde bestaansangst verdween als sneeuw voor de zon, en ik voelde een diepe dankbaarheid voor het leven dat ik van Godswege ontving. Het was alsof ik de vreugde voelde in de hemel om mijn terugkeer. Dit evangelie doet me ook verlangen naar een ommekeer in de toestand waarin de wereld momenteel verkeert. Ik maak me ernstig zorgen om de wereldvrede die van alle kanten bedreigd wordt. Hoe kan de toenemende polarisatie en boosheid in de maatschappij veranderen in wederzijds begrip en werkelijke compassie?

GEBED

Goede God, dat wij te allen tijde bereid zijn tot omkeer naar jou, en ons openstellen voor de genade van jouw Zoon Jezus Christus.